Wat gebeurt er met een huisdier na een scheiding? In het programma “Nieuwe Feiten” op Radio 1 werd vennoot Julie Borms gevraagd om haar juridische inzichten en ervaring omtrent dit thema. Een recente wetswijziging in Spanje maakt co-ouderschap van huisdieren voortaan mogelijk als de baasjes van het dier uit elkaar gaan, een wetgevend kader hieromtrent bestaat op vandaag echter nog niet in België.
Een recente wetswijziging in Spanje maakt co-ouderschap van huisdieren voortaan mogelijk als de baasjes van het dier uit elkaar gaan. Het ‘belang van het dier’ weegt binnenkort zwaarder door dan het ‘formele bezit’. Huisdieren worden in de Spaanse wet dan ook niet langer gezien als object, maar als een volwaardig gezinslid.
Ook in België is het belang van huisdieren of gezelschapsdieren in het bijzonder en van dieren in het algemeen de laatste jaren fel toegenomen.
Huisdieren nemen meer dan ooit een belangrijke rol in binnen het gezin, zodat steeds vaker de vraag wordt gesteld naar het lot van het huisdier wanneer de relatie wordt verbroken.
Een wetgevend kader hieromtrent bestaat op vandaag nog niet in België.
Bijgevolg is het zo dat wanneer ex-partners het oneens zijn met elkaar over waar het huisdier zal verblijven en in welke mate contacten dienen te worden georganiseerd met de andere partner, aangewezen zijn op de rechter om hierover een beslissing te nemen.
De uitspraak van de rechter is steeds onzeker, doch kan een tendens worden opgemerkt waarbij de rechter het bezit of de eigendom over het dier loskoppelt van de mogelijkheid tot instandhouding van de contacten met de andere partner.
Klassiek bestaan er in ons rechtssysteem slechts twee categorieën; enerzijds de goederen en anderzijds de rechtssubjecten. Meer en meer lijken de dieren van een derde categorie uit te maken, meer bepaald de quasi-goederen, waarop het zakenrecht of de eigendomsrechten niet onverkort meer van toepassing zijn.
Zo werd in een recent arrest nog gesteld dat om een “omgangsrecht” met een huis- of gezelschapsdier te kunnen hebben, men niet noodzakelijk een eigendomsrecht over deze dieren dient aan te tonen. Men gaat er immers van uit dat de aankoop van een huisdier binnen een relatie of familiale context een handeling is die voor beide partners rechten en plichten doet ontstaan. Wie het dier betaalde of op wiens naam het dier geregistreerd werd, is bijgevolg niet meer de enige overweging van de rechter.
De aankoop van een dier in een relationele context, creëert bijgevolg rechten voor beide partners, ongeacht wie het juridische bezit over het dier heeft. Concreet gaat het niet enkel over de plicht (of zelfs het recht) om voor het dier te zorgen, maar ook over de plicht om te tolereren dat ook de andere ex-partner dit doet, zelfs wanneer de relatie is stukgelopen.
Het ‘baasje’ van een huisdier kan immers eveneens bepaalde affectieve of emotionele banden met het huisdier hebben aangeknoopt, die een zekere mate een instandhouding van deze banden verantwoorden, los van de discussie omtrent de eigendom of het bezit.
Wanneer men er anders over zou oordelen, worden de dieren herleid tot loutere (gebruiks)voorwerpen of consumptiegoederen, waar dit vandaag niet meer te verantwoorden is.
Het maatschappelijk debat over de positie die de dieren innemen binnen ons rechtstelsel wordt volop gevoerd. Er werden ook reeds enkele wetgevende initiatieven genomen; zo bijvoorbeeld de Wet op het Dierenwelzijn, de onbeslagbaarheid van gezelschapsdieren door de gerechtsdeurwaarder, enzovoort.
Binnen de Universiteit Antwerpen werd recent nog een leerstoel opgericht, genaamd ‘Dier en Recht’ waar men zal trachten om een antwoord te bieden over de belangrijkste maatschappelijke vragen aangaande de positie van huisdieren in het bijzonder en dieren in het algemeen.
Een wetgevend kader zal dan ook niet uitblijven en zal op termijn onafwendbaar worden. Dit zal ook de voorspelbaarheid van een mogelijke regeling omtrent het huisdier bij een scheiding vergroten.
Ook de wijze waarop een dier kan begunstigd worden bij testament of schenkingen kan ontvangen, dient te worden geëvalueerd. Te meer nu op internationaal niveau de huisdieren meer en meer aan belang winnen en meer rechten toebedeeld krijgen. Denk zo maar aan Karl Lagerfeld die zijn erfenis van ruim 200 MIO EUR naliet aan zijn kat Choupette. Ook het testament van Michael Jackson voorzag in een niet onbelangrijke begunstiging van het gezelschapsdier van Jackson, een chimpansee genaamd Bubbles.
Mocht u verdere vragen hebben over dit onderwerp kan u ons kantoor steeds contacteren.
Auteur: Julie Borms
