Een scheiding is doorgaans een ingrijpende gebeurtenis voor alle gezinsleden. Zowel voor de kinderen als voor de ouders kan dit grote gevolgen met zich meebrengen.
In de praktijk ontstaan vaak discussies wanneer een ouder na de scheiding met de kinderen naar een andere regio wenst te verhuizen of zonder meer verhuist. Een dergelijke verhuis gaat doorgaans ook gepaard met een schoolwijziging en het onttrekken van de kinderen uit hun gekende milieu.
Het is voor de ouders niet steeds duidelijk welke zaken door hen beiden dienen te worden beslist.
Huidig artikel biedt dan ook een antwoord op de meest voorkomende vragen uit de praktijk.
De principes van het ouderlijk gezag en de verblijfsregeling
1. Welke beslissingen dien ik samen met mijn ex-partner te nemen?
De ouders nemen in de regel steeds alle belangrijke beslissingen over het kind aangaande de huisvesting, gezondheid, opvoeding, opleiding etc. samen. Dit wordt in de wet omschreven als gezamenlijk ouderlijk gezag.
Meer concreet betekent dit dat de ouders overeenstemming dienen te bereiken over onder meer de inschrijving, de opleiding, de schoolkeuze, de buitenschoolse activiteiten en de medische behandelingen of ingegrepen die een kind dient te ondergaan.
Indien de ouders hierover geen akkoord kunnen bereiken, kan een ouder de familierechter vatten teneinde de machtiging te bekomen om alleen die beslissing te nemen. De familierechter zal desgevallend de argumenten van beide ouders aanhoren en bij haar beoordeling rekening houden met de belangen van het kind.
Enkel in zeer uitzonderlijke situaties wordt het ouderlijk gezag toegewezen aan één van beide ouders, waarbij die ouder het ouderlijk gezag exclusief uitoefent en aldus geen overleg dient te plegen met de andere ouder. De ouder die ontzet werd uit het ouderlijk gezag behoudt evenwel het recht om toezicht te houden op de opvoeding van het kind.
2. Welke verblijfsregeling is in het belang van het kind?
Wanneer de ouders niet langer samenleven, zal een verblijfsregeling dienen te worden uitgewerkt. In de eerste plaats zullen de ouders onderling nagaan welke regeling zij passend achten. Hierbij wordt rekening gehouden met tal van factoren zoals de leeftijd van het kind, de afstand tussen de woonplaatsen van beide ouders, de hobby’s, de school en hun eigen beschikbaarheid.
Om ervoor te zorgen dat de verblijfsperiodes van beide ouders op elkaar zijn afgestemd en de overeengekomen verblijfsregeling werkbaar blijft, is het nadien eveneens van belang dat de ouders ook na de scheiding veelzijdig blijven communiceren. Dit om continuïteit en stabiliteit voor het kind te garanderen.
Wanneer de ouders er niet in slagen om een verblijfsregeling uit te werken, zal de familierechter een verblijfsregeling opleggen. De rechter zal vooreerst nagaan of een gelijkmatig verdeeld verblijf tot de mogelijkheden behoort, indien één van de ouders hierom verzoekt. Er wordt hierbij rekening gehouden met de feitelijke omstandigheden (zoals o.a. de leeftijd van het kind, de afstand tussen de woonplaatsen, de beschikbaarheid van de ouders) waarbij de rechter geval per geval zal oordelen.
Het belang van het kind staat hierbij ten allen tijde centraal.
De verblijfsregeling na een verhuis
1. Wat als mijn ex-partner opeens verhuist?
In de praktijk ontstaat veel discussie wanneer een ouder plots, nadat een verblijfsregeling werd uitgewerkt dan wel werd opgelegd door de familierechter, beslist om te verhuizen. De andere ouder wordt op dat ogenblik voor een voldongen feit geplaatst.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan het gevolg dat een kind bij de ene ouder plotseling uren in de wagen dient te zitten om naar school te gaan terwijl de school voor het kind voordien bereikbaar was met de fiets of het openbaar vervoer of dat de verhuizende ouder zonder toestemming (en aldus mits schending van de gezamenlijke uitoefening van het ouderlijk gezag) het kind plots inschrijft in een school nabij de nieuwe woonplaats.
In principe heeft elke ouder de vrijheid om te verhuizen, zowel in binnen- als buitenland. De andere ouder hoeft hiervoor geen toestemming te verlenen noch kan die een verhuis verbieden.
Anderzijds dient de verhuizende ouder er wel rekening mee te houden dat een verhuis een invloed kan hebben op bijvoorbeeld de verblijfsregeling. Het kind kan immers niet zonder meer mee verhuizen, indien de andere ouder zich hiertegen verzet. Daarnaast biedt een verhuis ook geen vrijgeleide om een nieuwe school op te dringen.
Zoals hoger vermeld dienen dergelijke beslissingen immers gezamenlijk te worden genomen door beide ouders.
Er dient aldus een onderscheid te worden gemaakt tussen het ouderlijk gezag dat enerzijds eventueel wordt geschonden door de verhuizende ouder en anderzijds de feitelijke omstandigheden die veranderen door een verhuis.
Een ouder kan aldus zelf beslissen om te verhuizen doch kan dit aanleiding geven tot een wijziging in de verblijfsregeling, wanneer bijvoorbeeld lange, systematische verplaatsingen niet het belang van het kind dienen.
De familierechtbank zal desgevallend oordelen of een wijziging van de verblijfsregeling dan wel een schoolwijziging het belang van het kind dient. De familierechter zal steeds rekening houden met de concrete omstandigheden van de situatie.
Een familierechter zou kunnen oordelen dat een nieuwe verblijfsregeling zich opdringt, waarbij de verblijfsperiode van de verhuizende ouder wordt ingeperkt tijdens schoolperiodes om lange verplaatsingen van en naar school te vermijden, ook kan worden geopteerd voor het anders indelen van de verblijfsperiodes, zodat het aantal lange verplaatsingen op weekbasis enigszins wordt beperkt. De impact van de verplaatsing zal steeds dienen te worden beoordeeld in het licht van de voordelen van een eventuele verhuis; bevindt het kind zich dichter bij familieleden? Wordt de relatie met de andere ouder negatief geïmpacteerd? Heeft de verhuizende ouder meer professionele of financiële mogelijkheden door de verhuis en hoe verhoudt zich dit tot de mogelijke nadelen verbonden aan een verhuis?
Er dient evenwel te worden beklemtoond dat de rechtbank steeds zal oordelen in het belang van het kind.
De rechtbank heeft aldus eveneens de mogelijkheid om te beslissen dat een verhuis van het kind wel zijn of haar belangen zou dienen, bijvoorbeeld omdat die ouder meer stabiliteit kan bieden aan het kind.
Waar voordien, in dergelijke situaties, doorgaans werd geopteerd voor een school te midden van beide woonplaatsen is men nu evenwel van oordeel dat het aangewezen is om het kind school te laten lopen in de onmiddellijke omgeving van één van de ouders en niet in een plaats vreemd aan zijn beide woonplaatsen. Zo kunnen hobby’s en overige sociale activiteiten worden georganiseerd in het centrum van voornaamste belangen van het kind, dat gelegen is nabij de woonplaats van (één van) de ouders.
2. Wat kan ik doen indien ik niet akkoord ben met de verhuis van mijn ex-partner?
Wanneer u geconfronteerd wordt met een ouder die verhuist en eenzijdige beslissingen neemt over het kind is het aangewezen om onmiddellijk actie te ondernemen en kenbaar te maken dat u de handelingswijze van de andere ouder afkeurt.
U wint hiervoor best op korte termijn gespecialiseerd advies in zodat een plan van aanpak kan worden opgemaakt en snel de correcte, juridische stappen kunnen worden ondernomen.
Het behoud van voorspelbaarheid en stabiliteit dient immers ten allen tijde het belang van het kind. Er dient vermeden te worden dat door het uitstellen van juridische acties de rechtbank van oordeel zou zijn dat het kind geïntegreerd is in een omgeving die eenzijdig door een ouder werd gekozen.
Voor meer informatie kan u steeds contact opnemen met Keyser advocaten.
