Vermogende koppels trouwen doorgaans onder het stelsel scheiding van goederen. Dat stelsel geeft echter vaak een vals gevoel van veiligheid.
In het kader van een echtscheiding is de verrassing vaak groot wanneer blijkt dat de keuze voor een dergelijk stelsel de alimentatieverplichting tussen partners geenszins uitsluit en verrekeningen van eigen middelen die werden geïnvesteerd in gemeenschappelijke projecten of ‘assets’ quasi onmogelijk blijkt.
Scheiding van goederen
Vermogende particulieren, ondernemers, artsen, … huwen meestal onder het stelsel scheiding van goederen. Dat is doorgaans niet enkel om het eigen vermogen te beschermen, maar ook om het vermogen van de partner te beschermen. Als een arts bijvoorbeeld een zware professionele fout begaat, kan daardoor het vermogen van de partner niet in het vizier komen. Aan de andere zijde is het zo dat de inkomsten alsook het vermogen van de meer vermogende partner gevrijwaard blijft en dus geen onderdeel wordt van een gemeenschappelijk vermogen, wat bij het wettelijk stelsel wél het geval is.
Bij het wettelijk stelsel geldt immers een vermoeden van gemeenschappelijkheid en zijn ook de inkomsten die worden ontvangen tijdens het huwelijk gemeenschappelijk. Het stelsel scheiding van goederen sluit een dergelijk vermoeden grotendeels uit, doch is dit geenszins zaligmakend. Het stelsel biedt immers niet voor alle vermogensverschuivingen een oplossing en kan bijgevolg een vals gevoel van veiligheid bieden.
Vaak leeft immers de perceptie bij de echtgenoten dat het stelsel steeds zorgt voor een clean cut van de andere, vaak minder vermogende echtgenoot. Zo gaat men er soms van uit dat eigen aangewende middelen ter financiering van gemeenschappelijke aankopen sowieso te recupereren zijn bij een scheiding, zolang maar aangetoond kan worden wie de rekening betaalde. Dat is echter niet het geval.
Wie het gemeenschappelijke goed financierde is namelijk ondergeschikt aan wie de eigendomstitel heeft. Bij gebrek aan een duidelijke eigendomstitel duiken dan ook vaak problemen op. De magistratuur zal scheeftrekkingen maar zeer zelden retroactief rechttrekken. Het is bijgevolg van groot belang om gedurende het huwelijk een nauwgezette administratie aan te houden, waarbij een schriftelijk bewijs voorhanden is voor de belangrijke actiefbestanddelen of investeringen.
Bij een onroerend goed kan dat eenvoudig met de notariële aankoopakte of door middel van een schuldbekentenis wanneer bijvoorbeeld aanzienlijke renovatiewerken aan een gemeenschappelijke woning door één van beide echtgenoten werd gefinancierd. Voor roerende goederen zoals wagens, kunstwerken en dergelijke levert een factuur, bestelbon of kwijting op naam van één van de echtgenoten een vermoeden van eigendom op.
Alimentatie
Ook alimentatie blijft een heikel punt wanneer het tot een scheiding komt. We zien in de praktijk geregeld dat er na een jarenlang huwelijk, waarbij één van de echtgenoten niet of slechts beperkt beroepsmatig actief was, de rechtbanken toch erg hoge onderhoudsbijdragen toekennen.
Ook al zegt de wet dat de onderhoudsuitkering de ‘staat van behoefte’ dient te dekken, in de praktijk wordt dit vaak ingevuld aan de hand van de levensstandaard die het koppel had. De slinger lijkt op dit punt de jongste jaren wat door te slaan. Dit veroorzaakt dan ook vaak erg onaangename verrassingen, zeker omdat de alimentatie kan toegekend worden voor een periode gelijk aan de duur van het huwelijk. Elke maand duizenden euro’s van de rekening zien gaan, tot ver na het pensioen: dat kan erg zwaar wegen, zowel in de portefeuille als in het hoofd.
De alimentatiekwestie veroorzaakt best een hoge onzekerheid, zelfs als u dus onder het stelsel scheiding van goederen gehuwd bent. Bovendien zijn alimentatieakkoorden gesloten tussen echtgenoten bij de aanvang van of tijdens het huwelijk in principe ongeldig in België.
Dat is niet overal zo. In Duitsland is het wél toegestaan dat echtgenoten voorhuwelijkse afspraken maken over de onderhoudsaanspraken na een echtscheiding. Bij onze noorderburen voorziet het recht er nog niet in, maar worden in de praktijk steeds vaker concrete afspraken in die zin opgenomen in de huwelijksovereenkomst.
De situatie bij ons in België lijkt mij in deze tijden nog moeilijk verdedigbaar. Echtgenoten kunnen bij aanvang van hun huwelijk vaak verregaande beslissingen nemen en afspraken maken over hun vermogen en huwelijksvoorwaarden, terwijl ze niet in de mogelijkheid zijn om afspraken te maken over een eventueel onderhoudsgeld. Dat wringt;
Voorhuwelijkse alimentatieovereenkomsten
Om die reden bepleiten we om bindende voorhuwelijkse alimentatieovereenkomsten mogelijk te maken en een ruimere contractvrijheid te voorzien in het kader van de alimentatie.
Bij ultravermogende cliënten, die doorgaans in een internationale context gehuwd zijn, is dit al ingeburgerd. Voorafgaand aan het sluiten van het huwelijk worden dan afspraken gemaakt over wie wat ontvangt wanneer een echtscheiding zich aankondigt, en welk recht van toepassing is. Dan weet elke partij perfect vooraf wat het zal kosten in welke situatie. Deze zaken worden dan slechts toebedeeld onder de voorwaarde dat de andere, minder vermogende partner, geen vorderingen stelt in de hoop zo zijn of haar situatie te optimaliseren.
Start de minder vermogende partner alsnog een procedure, dan vervalt de betaalverplichting die werd voorzien in de huwelijkse voorwaarden.
