Als ouders uit elkaar gaan, heeft dat een grote impact op het leven van de kinderen. Daarom is het belangrijk een goede verblijfsregeling uit te werken. Deze regeling legt vast hoe het leven er voor de kinderen praktisch zal uitzien na de breuk tussen de ouders: bij wie, waar en wanneer verblijven de kinderen? Ook de wisselmomenten worden vastgelegd.
De ouders moeten in de eerste plaats zelf nagaan welke verblijfsregeling de meest passende is. De ideale verblijfsregeling bestaat niet. Het is zoeken naar een regeling op maat die beantwoordt aan de behoeften van zowel de kinderen als de ouders.
Verblijfsregeling bij onderling akkoord
Wanneer de ouders het eens zijn, dan zijn de mogelijkheden legio. De ouders kunnen een geschikte regeling uitbouwen die rekening houdt met o.a. de hobby’s, de school, hun eigen professionele verplichtingen, etc.
Het is aan te raden om de overeengekomen verblijfsregeling op schrift te stellen én dit akkoord te laten homologeren (bekrachtigen) door de familierechter. Zolang elke ouder zich aan de verblijfsregeling houdt, stelt zich geen probleem. Maar wanneer een ouder deze regeling plots niet meer nakomt, dan is de onderhandse overeenkomst niet voldoende om deze ouder te dwingen om de verblijfsregeling uit te voeren (zo zullen bijvoorbeeld de politiediensten niet actief kunnen tussenkomen om de verblijfsregeling te laten naleven). Het akkoord laten bekrachtigen door de familierechter in een vonnis zorgt ervoor dat het akkoord juridisch afdwingbaar wordt. De familierechter zal het akkoord bekrachtigen als het niet indruist tegen de belangen van het kind.
Verblijfsregeling vastgesteld door de Familierechter
Als de ouders geen akkoord bereiken, moet de familierechter een verblijfsregeling vastleggen. Daarbij staat het belang van het kind voorop. De rechter zal eerst onderzoeken of een gelijkmatig verdeeld verblijf aangewezen is telkens als één ouder daarom vraagt. Dit betekent dat het kind bij elke ouder evenveel tijd verblijft. De meeste gekende regeling is de week-weekregeling, maar dit hoeft niet noodzakelijk zo te zijn. Zolang het verblijf maar gelijkmatig is verdeeld.
Het is een misvatting dat de rechter automatisch een gelijkmatig verdeeld verblijf toekent. Er moet een oplossing op maat van het gezin worden geboden. De rechter kan steeds oordelen dat een gelijkmatig verdeeld verblijf niet de beste optie is. De familierechter zal geval per geval beoordelen en rekening houden met de feitelijke omstandigheden. Het belang van het kind vormt steeds de rode draad. Zijn oordeel wordt gesteund op een aantal objectieve criteria zoals:
1) de leeftijd van het kind:
Voor kindjes onder de 6 jaar wordt slechts zelden een week-weekregeling toegepast. Deskundigen beschouwen één week doorgaans als een te lange periode voor het kind om de andere ouder te moeten missen. Meer gebruikelijk is – op voorwaarde dat er geen tegenindicaties zijn – een 2/2/3-regeling met wisselmomenten op maandag, woensdag en vrijdag aan de school. Deze korte verblijfsperiodes zouden volgens deskundigen meer geschikt zijn voor jonge kinderen. Uiteraard zal de familierechter elke gezinssituatie afzonderlijk beoordelen en rekening houden met de feitelijke omstandigheden.
De klassieke 14/2-verblijfsregeling (één weekend om de veertien dagen) verliest aan populariteit. Ouders kiezen er meer voor om deze periode te breken met een tussentijds contactmoment (bv. een woensdagmiddag). Op die manier wordt vermeden dat de andere ouder wordt gereduceerd tot een ‘weekendouder’.
2) de bestaande verblijfsregeling
De familierechter gaat na hoe de verblijfregeling kan worden ingepast in het leven van de kinderen en dat van de ouders. Het behouden van continuïteit en stabiliteit is een belangrijk uitgangspunt. De kinderen moeten hun hobby’s kunnen blijven uitoefenen, naar dezelfde school kunnen blijven gaan, de verplaatsingstijd van en naar school moet beperkt blijven, etc.
3) de opvoedingscapaciteiten
De opvoedingscapaciteiten van beide ouders en hun betrokkenheid naar de kinderen (bv. contacten met de school, het aanmoedigen van hobby’s, opvolging logopedist, het voorzien van een passende accommodatie, etc.)
4) de beschikbaarheid van beide ouders
De tijd die de kinderen met de ouders doorbrengen moet zo kwalitatief mogelijk zijn. Kwaliteit primeert op kwantiteit. Er wordt rekening gehouden met de afwezigheid van een ouder wegens een te drukke professionele agenda of frequente buitenlandse werkreizen. Het is niet de bedoeling dat een kind telkens moet worden opgevangen door een derde als het op dat ogenblik ook bij de andere ouder kan verblijven.
Ook zal er rekening worden gehouden met de verblijfsregeling van eventuele stief- of halfbroers en –zussen zodat ook de band met hen behouden blijft.
5) de geografische afstand tussen beide ouders
De familierechter zal rekening houden met de afstand tussen de woonplaatsen van de ouders. Woont de ene ouder aan de Kust en de andere in de Ardennen, dan is een gelijkmatig verdeeld verblijf niet houdbaar. In de praktijk hanteert men vaak een bovengrens van 25 km. Er wordt ook rekening gehouden met de verbindingsmogelijkheden tussen de woonplaatsen (bv. filevorming tijdens de spitsuren).
6) de communicatie tussen de ouders
Bij het bepalen van de wisselmomenten wordt rekening gehouden met de verstandhouding tussen de ouders. Als deze licht ontvlambaar is, kan bijvoorbeeld worden beslist dat de wissels doorgaan aan de schoolpoort in plaats van bij de andere ouder thuis.
7) de mening van het kind
Kinderen die de leeftijd van 12 jaar hebben bereikt, hebben het recht om gehoord te worden door de familierechter. Kinderen jonger dan 12 jaar kunnen eveneens gehoord worden als zij dat vragen of op verzoek van de ouder(s) of het openbaar ministerie. Als het verzoek uitgaat van de ouders, kan de familierechter dit wel weigeren. Hoe ouder het kind, hoe meer rekening er zal worden gehouden met hun standpunt en wensen. Zolang zij minderjarig zijn, hebben zij echter geen beslissingsrecht.
Het vinden van een geschikte verblijfregeling is een evenwichtsoefening tussen de belangen van de kinderen en de ouders.
Wij begeleiden u in uw zoektocht naar een oplossing op maat, geven u tips (bv. betreffende het fiscaal voordeel, de vakantieregeling, …) en stellen een sluitende overeenkomst op die wij tevens laten bekrachtigen door de familierechter.
Ook in een conflictsituatie met uw ex-partner helpen wij u om een zo goed mogelijke verblijfsregeling voor de kinderen te verkrijgen.
