Het coronavirus en de verplichte lockdown heeft het leven van vele huishoudens op zijn kop gezet. Emoties in een relatie schieten in crisistijd alle kanten op. Zeker voor koppels die al voor de lockdown te kampen hadden met relatieproblemen, heeft de lockdown geleid tot spanningen en soms onhoudbare situaties. Voor gehuwde koppels die definitief uit elkaar gaan, is een echtscheiding onafwendbaar. Maar hoe pak je dit aan en wat zijn de opties?
De familierechtbank spreekt de echtscheiding uit
Om uit de echt te scheiden volstaat het niet om louter uit elkaar te gaan. De echtscheiding moet hoe dan ook worden uitgesproken door de familierechter. In België bestaan er twee soorten echtscheidingsprocedures: de echtscheiding door onderlinge toestemming (EOT) of de echtscheiding op grond van een onherstelbare ontwrichting (EOO). De graad van verstandhouding tussen de echtgenoten bepaalt de keuze en het welslagen van de procedure.
Echtscheiding door onderlinge toestemming (EOT)
Deze procedure staat open voor echtgenoten die reeds vóór de start van de procedure gezamenlijke afspraken hebben gemaakt over alle gevolgen van de echtscheiding in een voorafgaande overeenkomst. Zonder deze overeenkomst is geen echtscheiding op grond van onderlinge toestemming mogelijk.
De voorafgaande overeenkomst kent twee belangrijke onderdelen. In een eerste deel moeten de echtgenoten een regeling treffen omtrent hun goederen en schulden (verdeling van de inboedel, de rekeningen, gelden en effecten, de regeling m.b.t. de handelszaak of de familiale vennootschap en eventuele schuldvorderingen, levensverzekering, pensioensparen, (hypothecaire) kredieten, schuldsaldoverzekering, etc.). Er moeten ook afspraken gemaakt worden over het erfrecht van de echtgenoten ten opzichte van elkaar voor het geval één van hen komt te overlijden tijdens de procedure.
Daarnaast moeten de echtgenoten ook een akkoord sluiten over een aantal familiale kwesties:
1) de verblijfplaats van de echtgenoten tijdens de procedure,
2) de uitoefening van het oudelijk gezag over de minderjarige kinderen en het recht op persoonlijk contact, zowel gedurende de procedure als na de echtscheiding,
3) de bijdrage van de echtgenoten in het levensonderhoud, de opvoeding en de passende opleiding van de kinderen (alimentatie),
4) de eventuele onderhoudsuitkeringen tussen de ex-echtgenoten.
Deze overeenkomsten moeten worden voorgelegd aan de familierechter, die de echtscheiding uitspreekt. De EOT-procedure verloopt in principe volledig schriftelijk. De echtgenoten zijn niet meer verplicht om persoonlijk voor de familierechter te verschijnen, tenzij de rechter of het openbaar ministerie de echtgenoten alsnog wenst te spreken of de echtgenoten zelf willen verschijnen.
Kiezen voor een EOT-procedure heeft als voordeel dat de echtgenoten in overleg met elkaar een onderhandelde en op maat gemaakte oplossing bereiken over de kinderen en de verdeling van het vermogen. En dit in alle discretie. Eens een akkoord bereikt, kan de afwikkeling van de echtscheiding vrij snel verlopen.
Een advocaat aan uw zijde biedt een absolute meerwaarde bij het onderhandelen en het opstellen van de overeenkomsten. Wij adviseren onze cliënten over hun rechten (of alternatieven) en bemiddelen waar nodig. Op die manier kan onze cliënt perfect de afweging maken van wat wel of niet kan worden toegegeven om tot een akkoord te komen.
Echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk (EOO)
Wordt men het niet eens over alle aspecten van de echtscheiding, dan is de procedure op grond van “onherstelbare ontwrichting” (EOO) de enige mogelijkheid. Deze procedure kan verschillende vormen aannemen.
De echtscheiding kan worden uitgesproken op vordering van één van de echtgenoten die aantoont dat het huwelijk onherstelbaar is ontwricht. Deze echtgenoot kan met alle wettelijke middelen (brieven, e-mails, foto’s, getuigen, …) bewijzen dat het onmogelijk is om verder samen te leven en er geen herstel van de normale echtelijke verhoudingen kan verwacht worden. Als de familierechter de onherstelbare ontwrichting aanvaardt, dan kan deze reeds onmiddellijk op de inleidende zitting de echtscheiding uitspreken, zonder wachttermijn.
Het huwelijk is ook onherstelbaar ontwricht als de echtgenoten reeds enige tijd feitelijk gescheiden leven. Gaat het verzoek uit van beide echtgenoten samen en leven zij reeds meer dan 6 maanden feitelijk gescheiden, dan spreekt de rechter de echtscheiding dadelijk uit. Indien de echtgenoten minder dan 6 maanden feitelijk gescheiden leven, stelt de rechter een nieuwe zitting vast. Tijdens deze zitting spreekt de rechter de echtscheiding uit indien de partijen hun wil hiertoe bevestigen.
Gaat de vordering uit van één echtgenoot en de andere is niet akkoord, dan wordt de echtscheiding pas uitgesproken bij 1 jaar feitelijke scheiding. Wanneer de echtgenoten niet minstens 1 jaar feitelijk gescheiden leven op het ogenblik dat zij voor de rechter verschijnen, dan stelt de rechter een nieuwe zitting vast die onmiddellijk volgt op het verstrijken van de termijn van 1 jaar.
Tenslotte zal de echtscheiding ook worden uitgesproken in geval van herhaald verzoek zonder dat er ernstige feiten moeten worden bewezen of een feitelijke scheiding moet worden aangetoond. Bij een gezamenlijk verzoek (of een aanvaard verzoek) zal de familierechter een nieuwe zitting vaststellen 3 maanden na de eerste zitting. De echtscheiding zal worden uitgesproken wanneer beide echtgenoten hun wil tot scheiden bevestigen. Gaat de vordering uit van één van de echtgenoten, dan zal de tweede zitting plaatsvinden 1 jaar na de eerste zitting. In dat geval wordt de echtscheiding uitgesproken indien één van de partijen daarom vraagt.
In principe wordt de kortste weg gevolgd. Bijvoorbeeld, indien de partijen samen de echtscheiding vragen maar op de eerste zitting nog maar 1 maand feitelijk gescheiden leven, zal de tweede zitting worden vastgesteld na een periode van 3 maanden voor herhaald verzoek. In de hypothese dat zij reeds 5 maanden feitelijk gescheiden leven, zal de zaak 1 maand worden verdaagd omdat er in dat geval een feitelijke scheiding van 6 maanden is.
Omdat – in tegenstelling tot de echtscheiding bij onderlinge toestemming – de ex-partners het op het ogenblik van de echtscheiding niet over alle essentiële zaken eens zijn, moet de familierechter zich ook uitspreken over allerlei maatregelen tussen de echtgenoten onderling en ten behoeve van de kinderen.
De keuze voor deze E.O.O.-procedure betekent niet noodzakelijk dat de echtgenoten met gekruiste degens tegenover elkaar (blijven) staan of gehavend uit de procedure komen. Ook in het kader van deze procedure is er een ruime mogelijkheid om te onderhandelen. Zowel tussen de raadslieden onderling (al dan niet in aanwezigheid van de partijen) of via bemiddeling. De zaak kan ook worden voorgelegd aan de kamer voor minnelijke schikking (KMS) bij de familierechtbank. De KMS beoogt om partijen hun familiaal geschil te laten oplossen en de bereikte akkoorden te bekrachtigen onder leiding van een onafhankelijke en neutrale rechter. De KMS kent sinds de inwerkingtreding een groot succes (de Antwerpse KMS heeft bijvoorbeeld een slaagpercentage van 75 %).
Ondanks het feit dat een echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting gepaard gaat met een gerechtelijke procedure, ijveren wij in eerste instantie steeds een onderhandelde langetermijn oplossing na. Indien blijkt dat er geen ruimte is om te onderhandelen, stellen wij alles in het werk om het beste en het meest menselijke resultaat voor onze cliënten te bereiken.
Wij geven u graag nadere uitleg over uw mogelijkheden om uit de echt te scheiden.
